Sociale media – Zegen of een plaag?

Leestijd 2 minuten

Sociale media zijn diep verweven in onze samenlevingen, of we dat nou leuk vinden of niet; er zijn wereldwijd opgeteld meer dan 3,8 miljard actieve gebruikers, ongeveer de helft van alle bewoners op onze planeet. De voorspellingen zijn dat er de komende 2-3 jaar nog eens ruim 1 miljard nieuwe internetgebruikers bijkomen en daarvan zal ook weer een substantieel deel gebruik gaan maken van sociale media.  

Er bestaan stevige verschillen tussen het aantal maandelijkse actieve gebruikers van de diverse social media platformen; ter illustratie hiervan hebben we onderstaand een overzicht geplaatst. 

Positie	Platform	Aantal actieve gebruikers per maand in miljoenen	Land v herkomst
1	Facebook	2,603	VS
2	Whatsapp	2,000	VS
3	YouTube	2,000	VS
4	Messenger	1,300	VS
5	WeChat	1,203	China
6	instagram	1,082	VS
7	TikTok	800	China
8	QQ	694	China
9	Weibo	550	China
10	Qzone	517	China
11	Reddit	430	VS

Bron:Visualcapitalist.com 

Wat hierbij opvalt is de dominantie (nu nog) van de VS maar met bijna 4x meer inwoners zal China de hegemonie van de VS de komende jaren naar alle waarschijnlijkheid doorbreken. 

De diverse platformen nader bekeken   

Facebook kent al een aantal jaren terugkerende problemen m.b.t. privacy en (mis) gebruik van data en heeft sinds kort ook te kampen met zich terugtrekkende adverteerders. En toch blijft het aandeel Facebook stabiel en heeft het nog steeds het grootste aantal actieve gebruikers per maand; bijna 3 miljard, een aantal dat nog geen enkel ander social media platform realiseerde. 

Snapchat, dat een beursgang had in 2017, heeft een ietwat rommelige periode achter de rug. Dat werd mede veroorzaakt door de introductie van Instagram Stories, een geduchte concurrent zo leek het, waardoor de prijs van een aandeel Snapchat terugviel naar 4 Dollar. Daarna steeg de koers weer richting de 20 Dollar maar er blijven twijfels over de visie van het bedrijf en de potentiële winstgevendheid. 

YouTube realiseerde een omzet van meer dan 15 miljard Dollar in 2019, bijna 2x meer dan in 2017. Moederbedrijf Alphabet (lees: Google) heeft de laatste jaren forst geïnvesteerd in YouTube; zo werd YouTube Music geïntroduceerd (voorheen Google Music) en YouTube Premium, een abonnement dat voorziet in muziek, content zonder hinderlijke advertenties en YouTube Originals. De verwachtingen zijn dat daar nog meer diensten aan gaan worden toegevoegd. 

WeChat is het grootste social media platform in China met meer dan 1,2 miljard actieve gebruikers. Als onderdeel van TenCent, behorende bij de BATX Group (Baidu, Alibaba, TenCent en Xiaomi) proberen zij zich te meten met de grote Amerikaanse Tech bedrijven, verzameld onder de naam GAFA, Google, Amazon, Facebook en Apple. Met het oog op de groeiende animositeit tussen de VS en China zal dit de komende jaren een interessante strijd worden……………… 

Instagram, in 2012 aangekocht door Facebook voor 1 miljard Dollar, trekt een jonger publiek dan Facebook en blijft zich ontwikkelen als een aantrekkelijk social media platform onder andere door Instagram Stories en Reels. En daarmee zakelijk ook een steeds aantrekkelijker alternatief voor adverteerders………………. 

TikTok heeft zich in korte tijd explosief ontwikkelt en werd in 2020 onderwerp van veel controversies; zo is er door de overheid van India een ban gelegd op TikTok vanwege vermeende banden met de Chinese overheid en zijn er door de VS vergelijkbare maatregelen overwogen waardoor het Amerikaanse onderdeel van TikTok wellicht door Microsoft, Twitter of Oracle wordt overgenomen. TikTok is vooral populair bij jongeren tussen de 10 en 18 jaar. 

De toekomst van social media?  

Zoals in de titel al vermeld, niet iedereen is blij met social media en toch maakt meer dan de helft van de wereldbevolking er actief gebruik van en dat aantal neemt alleen toe. En ook overheden in diverse landen maken zich zorgen over de (mogelijke) invloed ervan op bijvoorbeeld stemgedrag, het beïnvloeden van de publiek opinie en het verspreiden van ‘fake news’.  

Om het dicht bij huis te houden; ook in Nederland maakt de overheid zich zorgen over de inzet van trollen en de verspreiding van nepnieuws. Minister Ollongren waarschuwde in 2017 de 2e kamer al over de mogelijke invloed die Rusland heeft op ons maatschappelijke debat en ook in Europees verband wordt daar aandacht aan besteed.  

Met de komende verkiezingen in de VS in november zal ook daar de discussie weer oplaaien over de invloed die social media platformen op het stemgedrag van de bevolking hebben. Iedereen kent nog de Cambridge Analytica affaire van de vorige verkiezingen, waarbij de data van 87 miljoen Facebookgebruikers op oneigenlijke wijze werden verkregen en ingezet om stemmers te beïnvloeden, hoewel over de daadwerkelijke impact ervan nog steeds wordt getwijfeld. 

Hoe zich dat de komende weken en maanden ontwikkeld wordt interessant om te volgen; niet alleen de strijd tussen de democraten en de republikeinen maar ook het gebruik van sociale media platformen door beide partijen. En toch, onderschat de rol van traditionele media zoals televisie en kranten niet; ondanks alle aandacht voor deze verkiezingen op sociale media spelen zij nog steeds een belangrijke rol en zijn zeer invloedrijk.