Chinese internet giganten onder druk – Wat gebeurt er in China?

Leestijd: 5 minuten

Economie & Maatschappij – Terwijl de Chinese overheid de groei van internetgiganten als Alibaba en Tencent geen strobreed in de weg legde, werden zij de onbetwiste marktleiders in hun land en gevierd als voorbeelden van de Chinese vooruitgang. Inmiddels bedient Alibaba meer dan 800 miljoen Chinese consumenten en hun betaaldienst Ant bedient de hele Chinese bevolking. En dan is daar Tencent met WeChat dat ook in heel China wordt gebruikt; overigens is WeChat meer dan zomaar een chat service; in China kun je zonder WeChat geen kant op, je betaalt ermee, maakt er een afspraak mee bij de huisarts en boekt net zo makkelijk een taxi. 

De Chinese overheid hield zich vooral bezig met het controleren van de publicaties van diverse internet giganten want de Chinese Communistische Partij (CCP) bepaalt nog steeds wat de Chinese burgers wel en niet te lezen krijgen. De CCP liet de snelle groei van alle E-commerce activiteiten de vrije loop maar dat is inmiddels verandert; sinds enige weken loopt er een onderzoek naar Alibaba dat ervan wordt verdacht haar marktpositie (lees: monopolie) te misbruiken door bijvoorbeeld aanbieders van producten te verbieden hun producten ook via andere webshops te verkopen. Gelijktijdig wordt ook Alibaba’s dochter Ant aan een onderzoek onderworpen, onder andere door de Chinese Centrale Bank. 

Misbruik van marktpositie – Waar hebben we dat eerder gezien? 

Op het eerste gezicht lijken er weinig overeenkomsten met de VS omdat China en de VS een totaal ander economisch systeem hebben, maar Amazon en Alphabet (Google, Youtube etc.) hebben eigenlijk een vergelijkbare positie als Alibaba en Ant. Ook in Europa gaan er stemmen op om de macht van deze Tech reuzen aan banden te leggen en eerder al werden torenhoge boetes uitgedeeld aan onder andere Google en Microsoft voor misbruik van hun marktpositie. 

Wat zijn mogelijke consequenties van dit misbruik? 

Een van de meest pijnlijke consequenties dit jaar was voor Alibaba’s dochteronderneming Ant. Terwijl de hele financiële wereld in oktober uitkeek naar een succesvolle beursgang van Ant, met een geschatte opbrengst van meer dan 34 miljard US Dollar, besloot de Chinese partijleider Xi Jinping de avond voor de beursgang, deze uit te stellen. Twee weken later werden nieuwe regels uitgevaardigd door de Chinese autoriteiten waarin onder andere verzameling en opslag van klantdata aan banden werd gelegd.  

Omdat China eigenlijk pas kortgeleden kennis maakte met de nieuwe mogelijkheden van digitale diensten, bestond er weinig tot geen regelgeving. Dit in tegenstelling tot Europa en de VS waar een vrijemarkteconomie veel langer bestaat en landen dus al eerder dwong tot regulering.  

Deze achterstand in regelgeving wordt snel ingehaald; diverse onderzoeken zijn recent gestart door meerdere overheidsinstellingen waarvan met name Alibaba voorlopig het eerste slachtoffer lijkt te worden. Ook China zal dus de komende tijd met allerlei reguleringen komen ter voorkoming van misbruik (Alibaba betaalde eerder boetes ter waarde van omgerekend 75.000 Euro). 

Ter illustratie: De nieuwe regelgeving bepaalt dat een boete kan worden opgelegd ter waarde van een maximum van 10% van de omzet van het voorgaande jaar. In het geval van Alibaba gaat het dan om meerdere miljarden US Dollar…………………………….. 

Is nieuwe regelgeving afdoende?  

Alibaba werd al langer beschuldigd van misbruik van haar positie; een van de belangrijkste concurrenten, JD.com, startte in 2018 en 2019 meerdere rechtszaken tegen Alibaba omdat Alibaba exclusiviteit eiste van leveranciers. En Tencent maakte het voor haar Wechat gebruikers onmogelijk om door te klikken naar bepaalde websites. Je zou dat kunnen vergelijken met Facebook die het voor haar gebruikers onmogelijk maakt door te klikken naar bijvoorbeeld Amazon via haar Messenger app. 

De verwachting is wel dat, ondanks nieuwe en strengere regelgeving, de Chinese overheid voorzichtig zal zijn met het uitdelen van mega boetes, net zoals de Amerikaanse overheid. Deze Tech giganten zijn verantwoordelijk voor duizenden banen en houden grote ecosystemen in stand met duizenden kleinere partijen die gebruik maken van hun E-commerce platformen en logistieke systemen. De economische- en politieke belangen zijn groot…………………… 

Het systeem en de cultuur – Anders dan in de VS en Europa? 

De grote Chinese Tech giganten bedienen vooral de Chinese markt en die is, in aantallen consumenten, aanzienlijk groter dan de VS en Europa bij elkaar. Dat maakte van Jack Ma, de oprichter van Alibaba, de rijkste man van China waardoor hij voor de Chinese leiders een bedreiging is. Tegelijkertijd is de CCP indirect eigenaar van alle Chinese bedrijven en financiële instellingen en dat stelt hen in staat in te grijpen wanneer zij dat nodig achten. 

Vandaar ook dat het Polit bureau van de CCP, bestaande uit de 25 hoogste politieke leiders van het land, kortgeleden bekend maakte dat er strengere regels aankomen om monopolyvorming te voorkomen. Kort daarop maakte de CCP ook bekend dat er nieuwe economische hervormingen aankomen die invloed hebben op internet platformen in het algemeen, en E-commerce platformen in het bijzonder.  

Wanneer je in China rijk bent, aanzien hebt en een bepaalde sociale status word je al snel gezien als een bedreiging voor het politieke systeem. Het is dan handig om vooral laag onder de politieke radar te blijven. In de Chinese maatschappij wordt boven de radar vliegen, niet gewaardeerd.